Młodzi przyrodnicy
Podobno dzisiejsze dzieci są zainteresowane głownie elektroniką i techniką. Pokażcie innym, że to nie musi być prawda. „Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać” – co możemy zrobić, aby w praktyce realizować ten punkt Prawa Harcerskiego?
I. Zaplanujcie: czyli zbierzcie potrzebne informacje, ustalcie co chcecie zrobić i podzielcie się obowiązkami
Zastanówcie się, czym charakteryzuje się krajobraz w Waszej najbliższej okolicy. Może mieszkacie niedaleko lasu, dużego parku, jeziora lub rzeki? Przeprowadźcie zwiad: jakie zwierzęta i rośliny żyją i rosną w pobliżu? Czy Wasza okolica sprzyja organizowaniu zbiórek w terenie?
Przydatne linki:
http://cbp.zhp.pl/poradniki/mlodziezowy-przewodnik-po-bioroznorodnosci/
http://cbp.zhp.pl/propozycje/chronmy-bioroznorodnosc/
http://cbp.zhp.pl/propozycje/woda-jest-zyciem/
II. Zróbcie: czyli wykonajcie zadanie wedle własnego pomysłu, w którym każdy członek zastępu ma swoją rolę do odegrania
Poświęćcie czas na poznanie okolicy. Wyszukajcie ciekawe miejsca i rośliny. Zdobyte informacje uwiecznijcie i pokażcie w ciekawy sposób innym harcerzom. Wyszukajcie w różnych źródłach wiedzy informacje o roślinach i zwierzętach, które spotkacie. Sprawdźcie, czy możecie zrobić coś dobrego dla otoczenia.
Proponowany podział zadań w zastępie:
- Podczas kilku spacerów po najbliższej okolicy zastanów się, czym charakteryzuje się teren. Jakie tu rosną rośliny zielne i drzewa? Rób notatki i zdjęcia. Efekty swojej pracy przedstaw w formie mapki z zaznaczonymi ciekawymi przyrodniczo miejscami, pomnikami przyrody, nietypowymi roślinami, miejscami, gdzie zauważyłeś tropy zwierząt czy miejsca ich zamieszkania.
- Zorganizuj wyjście dla zastępu do lasu lub parku, podczas którego przygotujecie zielnik tematyczny (np. drzewa, zioła), zawierający rośliny spotkane po drodze, udostępnij go w harcówce. Najlepiej, gdyby był to zielnik fotograficzny lub elektroniczny (w formie albumu zdjęciowego, strony internetowej, bloga, instagrama). Możecie też skorzystać z aplikacji Lasów Państwowych – „Czyj to liść?”. Zaprezentuj ją zastępowi, wtedy każdy będzie mógł mieć swój e-‑zielnik.
- Podczas wyjścia obserwuj ptaki i inne zwierzęta. Szukaj ich tropów. Pamiętaj o zasadach bezpieczeństwa przy obserwacji dzikich zwierząt (np. zasada kciuka – do dzikiego zwierzęcia nie można podejść bliżej niż na odległość, która pozwala jego sylwetkę zasłonić wyciągniętym na wysokość oczu kciukiem). Wyniki swoich obserwacji zaprezentuj kolegom.
- Zorganizuj budowę karmnika dla ptaków, poidełka lub budki lęgowej i poprowadź obserwację ptaków, które będą przylatywały. Pamiętaj, że budki lęgowe często buduje się jesienią i zimą, by przed wiosną zdążyły „stracić zapach”. Dowiedz się, kiedy należy dokarmiać ptaki, a kiedy im to szkodzi.
- Podczas wyjścia zastępu przygotuj mapę obserwowanego terenu. Zaznacz na niej miejsca, w których można zorganizować kryjówkę zastępu, grę terenową, ognisko. Pamiętaj, że ogniska można palić tylko w miejscach wyznaczonych przez zarządców danego terenu.
- Zorganizuj dla innego zastępu lub całej drużyny zbiórkę terenową w znalezionym wcześniej miejscu. Może to być np. wycieczka z ciekawymi obiektami, gra terenowa lub impreza na orientację, w której na punktach są ciekawe przyrodniczo miejsca. Skonsultuj pomysły z drużynowym.
- Przeprowadź działania na rzecz przyrody, np. akcję sprzątania terenu zielonego, sadzenia drzew. Przy organizacji tego zadania poproś o pomoc drużynowego.
III. Podsumujcie: czyli oceńcie w swoim gronie czy udało wam się osiągnąć założone cele i czy każdy dołożył się do ich realizacji, a następnie pochwalcie się swoimi osiągnięciami
Po wykonaniu tego tropu oceńcie, na ile każde z Was zaangażowało się w realizowane zadania. Zastanówcie się, jak dobrze poznaliście swoje otoczenie? Zaprezentujcie wyniki na forum drużyny, np. robiąc wystawę zdjęć, przygotowując grę dla wszystkich zastępów.
Propagatorzy zrównoważonego rozwoju – upcycling
Czy słyszeliście kiedyś o 17 „Celach Zrównoważonego Rozwoju”? Kiedy je czytamy, może nam się wydawać, że są bardzo trudne do zrealizowania i że przyczynić się do ich osiągnięcia mogą tylko władze różnych państw. Ale czy na pewno? Zastanówcie się, co każdy z nas w swym codziennym działaniu może zrobić dla dobra wszystkich i naszej planety.
I. Zaplanujcie: czyli zbierzcie potrzebne informacje, ustalcie co chcecie zrobić i podzielcie się obowiązkami
Dowiedzcie się, jaka jest idea 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju. Zastanówcie się, które cele są dla każdego z Was najważniejsze i dlaczego? Które mogą być realizowane tylko systemowo, np. przez władze państw, organizacje międzynarodowe? Dla realizacji których celów możemy zrobić coś sami?
Przydatne linki:
https://ekonomiajestkobieta.zhp.pl/
http://cbp.zhp.pl/propozycje/globalna-akcja-teraz/
https://ec.europa.eu/clima/sites/clima/files/youth/docs/youth_magazine_pl.pdf
http://cbp.zhp.pl/propozycje/dzien-mysli-braterskiej-2012/
II. Zróbcie: czyli wykonajcie zadanie wedle własnego pomysłu, w którym każdy członek zastępu ma swoją rolę do odegrania
Poniższy przykład skupia się tylko na 12. Celu Zrównoważonego Rozwoju – „Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja”. Zaplanujcie i przeprowadźcie działania, dzięki którym będziecie realizować ten konkretny cel. Możecie też wybrać inny z 17 Celów i ułożyć do niego zadania.
Proponowany podział zadań w zastępie:
- Zdobądź rzetelne wiadomości na temat idei i celów Zrównoważonego Rozwoju, a w szczególności Celu 12.5 „Do 2030 roku istotnie obniżyć poziom generowania odpadów poprzez prewencję, redukcję, recykling i ponowne użycie”. Opowiedz o nich reszcie zastępu. Zastanówcie się, dlaczego ten temat jest ważny.
- Przeprowadź w zastępie burzę mózgów na temat „Co właściwie oznacza sformułowanie >Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja<„. Niech każdy harcerz spyta też o to swoją rodzinę. Wnioski, przedstawione na plakacie, wywieś w harcówce, żeby reszta drużyny mogła dowiedzieć się czegoś na ten temat.
- Przygotuj dla zastępu „Tabelę postanowień”, w której każda osoba wpisze postanowienie konsumpcyjne na czas realizacji tropu. Może to być np. „Przez miesiąc będę zawsze mieć przy sobie torbę na zakupy i nie wezmę ze sklepu ani jednej reklamówki”, „Razem z rodzicami zrobię przegląd moich zabawek i książek. Nieużywane przeze mnie i w dobrym stanie przekażę do np. biblioteki, świetlicy szkolnej.”
- Zapoznaj zastęp z ideą upcyclingu. Poprowadź warsztaty manualne, w czasie których wykonacie upcyclingową biżuterię np. bransoletkę ze starej koszulki, zawieszkę ze skorupy kokosa lub broszkę z jeansu. Mogą to być również maskotki np. kotki ze skarpetek, misie ze starego swetra.
- Poprowadź dla zastępu warsztaty, podczas których zrobicie przydatne rzeczy, np. koszyki ze starych jeansów, pojemniki na drobiazgi z ozdobionej puszki lub słoika, torbę na zakupy z koszulki, torbę na owoce z firanki. A może zrobicie wspólnie coś większego do harcówki, np. półkę z drewnianej skrzynki? Może użyjecie tych pomysłów podczas obozowej pionierki.
- Poprowadź dla zastępu warsztaty, podczas których każdy ozdobi dla siebie płócienną torbę na zakupy. Możecie np. pomalować ją farbami akrylowymi, ozdobić akrylowymi pieczątkami lub woskiem i farbami do tkanin (rysujemy wzór rozpuszczoną stearyną z podgrzewacza, malujemy farbami do tkanin, prasujemy przez gazetę).
III. Podsumujcie: czyli oceńcie w swoim gronie czy udało wam się osiągnąć założone cele i czy każdy dołożył się do ich realizacji, a następnie pochwalcie się swoimi osiągnięciami
Po wykonaniu tego tropu oceńcie, na ile każde z Was zaangażowało się w realizowane zadania. Czy każdemu udało się w 100% spełnić swoje postanowienie? Zastanówcie się, jak możecie wykorzystać wykonane przez Was przedmioty? Zaprezentujcie wyniki na forum drużyny, np. robiąc wystawę wykonanych przez Was przedmiotów, prowadząc warsztaty upcyclingowe dla wszystkich członków drużyny. Jak Wasze działania wpłynęły na drużynę? Porozmawiajcie o tym z zastępem lub drużyną.
Przyjaciele środowiska naturalnego
Każdego dnia produkujemy bardzo wiele śmieci. Niezależnie od tego, jak bardzo będziemy się starali, nie uda nam się tego uniknąć w całości. Na szczęście niektóre śmieci można przetwarzać. Zadbajmy o to, abyśmy my i nasi najbliżsi pamiętali o recyclingu.
I. Zaplanujcie: czyli zbierzcie potrzebne informacje, ustalcie co chcecie zrobić i podzielcie się obowiązkami
Przemyślcie, czy w Waszym domu, harcówce pamiętacie o zasadzie 4R: Refuse (odmawiaj, nie kupuj), Reduce (redukuj konsumpcję oraz liczbę śmieci, np. nie bierz jednorazówek), Reuse (wykorzystaj ponownie lub alternatywnie zanim wyrzucisz), Recycle. (odzyskaj poprzez właściwą gospodarkę odpadami). Czy macie specjalne miejsce do segregacji śmieci? Czy pamiętacie o segregacji różnorodnych śmieci, np. baterii? Zróbcie burzę mózgów: Dlaczego przetwarzanie jak największej ilości śmieci jest tak ważne dla nas i naszej planety? Co każdy z nas może zrobić w tej sprawie?
II. Zróbcie: czyli wykonajcie zadanie wedle własnego pomysłu, w którym każdy członek zastępu ma swoją rolę do odegrania
Proponowany podział zadań w zastępie:
- Poprowadź w zastępie rozmowę na temat zasady 4R: Refuse (odmawiaj, nie kupuj), Reduce (redukuj konsumpcję oraz liczbę śmieci, np. nie bierz jednorazówek), Reuse (wykorzystaj ponownie lub alternatywnie zanim wyrzucisz), Recycle (odzyskaj poprzez właściwą gospodarkę odpadami). Rozmowę podsumujcie zrobieniem listy zobowiązań na czas realizacji tropu (każdy harcerz – jedno zobowiązanie np. że nie będzie brał jednorazówek). Wywieście ją w harcówce i zaproście do dołączenia resztę drużyny.
- Pokieruj wykonaniem w harcówce koszy do segregacji śmieci. Poproś drużynowego o finansową pomoc w skompletowaniu pojemników. A może uda Wam się znaleźć niepotrzebne wiaderka w domu? To też będzie recycling! Jeśli w harcówce są już takie kosze, wymyślcie inne zadanie.
- Zadbaj o prawidłowe opróżnianie koszy do segregacji śmieci w harcówce. W tym celu stwórz harmonogram i dopilnuj, aby był przestrzegany.
- Zaplanuj organizację w drużynie zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego lub baterii. Przygotuj akcję informacyjną dla harcerzy i ich rodziców. Poproś kogoś z kadry o pomoc w organizacji tej akcji.
- Poszukaj informacji o tym, gdzie możecie przekazać zebrane elektrośmieci. Przekażcie je do wybranego przez zastęp PSZOKa (Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych) lub na wybraną wspólnie akcję charytatywną.
- Zorganizuj w najbliższym otoczeniu (np. rodziny, harcówka, szkoła) zbiórkę plastikowych nakrętek. Po zebraniu co najmniej 500 sztuk przekażcie je z zastępem na wybraną wspólnie akcję charytatywną. Jeśli to zadanie wydaje Ci się za trudne, poproś kogoś z kadry o pomoc w organizacji tej akcji.
- Zorganizuj udział zastępu w pracach na rzecz zieleni, np. sprzątaniu okolicznego terenu zielonego, Sprzątaniu Świata lub w imprezie ekologicznej.
III. Podsumujcie: czyli oceńcie w swoim gronie czy udało wam się osiągnąć założone cele i czy każdy dołożył się do ich realizacji, a następnie pochwalcie się swoimi osiągnięciami
Po wykonaniu tego tropu oceńcie, na ile każde z Was zaangażowało się w realizowane zadania. Zastanówcie się, które z zadań było najtrudniejsze? Z którego jesteście najbardziej dumni? Pamiętajcie, że wykonanie tego tropu to dopiero początek Waszego dbania o środowisko.
Robinsonowie
Co harcerze lubią w harcerstwie najbardziej? Wielu z nas odpowie zapewne: obozy, wyjazdy na rajdy, gry terenowe. Czy przebywając na łonie natury zawsze pamiętamy, aby nic nie niszczyć? Czy potrafimy tak się wtopić w otaczająca nas przyrodę, żeby zostać niezauważonymi przez ludzi i zwierzęta?
I. Zaplanujcie: czyli zbierzcie potrzebne informacje, ustalcie co chcecie zrobić i podzielcie się obowiązkami
Głównym zadaniem tego tropu jest przygotowanie i przeprowadzenie samodzielnego ekologicznego biwakowania (nocowania) zastępu. Trop najlepiej zrealizować podczas obozu, ale nie jest to koniecznością. Wybierzcie sobie zalesiony teren, w którym bezpiecznie zrealizujecie proponowane zadania (zawsze za zgodą rodziców). Pamiętajcie o tym, żeby je konsultować na bieżąco z drużynowym. Zastanówcie się, jak dobrze znacie wybrany teren. Pamiętajcie o zasadach „Leave no Trace” (niepozostawiania śladów). Bardzo istotna jest pierwsza z nich: planuj i przygotuj się odpowiednio. To sens tego zadania.
Przydatne linki i materiały:
http://cbp.zhp.pl/propozycje/lesne-plemiona/
książka „Wampumy Leśnych”
II. Zróbcie: czyli wykonajcie zadanie wedle własnego pomysłu, w którym każdy członek zastępu ma swoją rolę do odegrania
Z zaproponowanych poniżej zadań wybierzcie od 5 do 7 w zależności od liczebności zastępu i Waszego harcerskiego wyrobienia lub ułóżcie swoje własne, idealnie do Was dopasowane zadania.
Proponowany podział zadań w zastępie:
- Zapoznaj zastęp z zasadami „Leave no Trace” w ciekawej formie np. gry lub konkursu. Swoją wiedzę na ten temat wykorzystajcie przy realizacji tropu.
- Podczas zwiadu zastępem po lesie zastanów się, czym charakteryzuje się teren. Jakie tu rosną rośliny zielne i drzewa? Które obszary narażone są na największy wpływ, a gdzie można bawić się i obozować bez wyrządzania większych szkód? Rób notatki i zdjęcia.
- Przygotuj mapę obserwowanego terenu. Zaznacz na niej miejsca, w których można zorganizować zajęcia z maskowania, grę terenową, nocowanie dla zastępu. Zaznacz też miejsca zagrożone, których należy unikać podczas wszelkich aktywności. Zaplanujcie miejsce na „toaletę” (kocie dziurki) oddalone o przynajmniej 200 m od najbliższego cieku wodnego oraz obozowiska.
- Przygotuj dla zastępu posiłek z jadalnych roślin leśnych. Pamiętaj o zasadzie „tylko to, czego jesteś pewien na 100%”. Przed przystąpieniem do tego zadania zapoznaj się z roślinami trującymi występującymi w Twojej okolicy. Przygotujcie tylko takie potrawy, które wcześniej przetrenowaliście z kimś z kadry lub rodzicami.
- Poprowadź dla zastępu zajęcia z maskowania tylko z pomocą materiałów naturalnych. Postarajcie się używać tylko martwych roślin.
- Zorganizuj dla zastępu pracę na rzecz zieleni, np. sprzątanie pasa przeciwpożarowego, zbieranie śmieci, sadzenie drzew. Pamiętaj o potrzebnych akcesoriach np. gumowych rękawiczkach. Przy planowaniu tego działania poproś o pomoc drużynowego. W zależności od pory roku możecie również spróbować skontaktować się z innymi organizacjami i wziąć udział w sezonowych akcjach, np. przenoszeniu płazów przez jezdnię lub budowie hoteli dla owadów wiosną, liczeniu raków czy ochrony bioróżnorodności latem, sprzątaniu lub przygotowaniu budek lęgowych jesienią.
- Z pomocą kolegów (koleżanek) z zastępu zbuduj szałas. Jeśli to Wasz kolejny obóz możecie też spróbować biwakować wywierając jak najmniejszy wpływ na środowisko – zacznijcie zbierać sprzęt i biwakować z użyciem hamaków i tarpów. To nic trudnego ani drogiego – hamaki znajdziecie całkiem tanio, tarp świetnie zastąpicie plandeką ze sklepu budowlanego, a taśmy do mocowania do drzew kupicie w pasmanterii za kilka złotych.
- Zorganizuj nocowanie w lesie dla zastępu. Chęć realizacji tego zadania skonsultuj z drużynowym i komendantem obozu – zadanie dla zastępowego.
- Podczas nocowania w lesie pokaż zastępowi gwiazdozbiór Wielkiej i Małej Niedźwiedzicy oraz jeszcze jeden np. Kasjopeja lub Łabędź. Latem można też obserwować roje meteorów, np. Perseidy.
III. Podsumujcie: czyli oceńcie w swoim gronie czy udało wam się osiągnąć założone cele i czy każdy dołożył się do ich realizacji, a następnie pochwalcie się swoimi osiągnięciami
Po wykonaniu tego tropu oceńcie, na ile każde z Was zaangażowało się w realizowane zadania. Zastanówcie się, realizacja którego zadania podobała się Wam najbardziej? Z pomocą drużynowego jedno z zadań przeprowadźcie dla całej drużyny.